مرجعیت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و فناوری جمهوری اسلامی ایران در سطح جهان

به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر سید احمد فاضل‌زاده رئیس ISC گفت: موضوع مرجعیت علمی برای اولین بار در بیانات مقام معظم رهبری در سال 1384 مطرح شد، بر اساس فرمایشات ایشان هدف پژوهش دو چیز است: «یکی رسیدن به مرجعیّت علمی و حضور در جمع سرآمدان علم و فنّاوری و دوّم حلّ مسائل کنونی و آینده‌ی کشور»( مقام معظم رهبری، 20/03/1397).

فاضل ­زاده اظهار داشت: یکی از اصلی ترین راهکارها برای رسیدن به مرجعیت علمی در جامعه دانشگاهیان پیشتازی در عرصه علم و نوآوری است به گونه­ ای که دنیا از دستاوردها و نوآوری های علمی کشورمان استفاده کند. استفاده از تولیدات علمی دانشگاهی، غالباً با شاخص ­های استنادی سنجیده می شود. این شاخص ­ها به نوعی نشان می­دهند که یک اثر علمی تولید شده تا چه اندازه مبنای تولید آثار علمی جدیدتر بوده است و در علم جدید تاثیر گذاشته است. بر این اساس هم کیفیت و هم کمیت تولیدات علمی باید همزمان مورد بررسی و سنجش قرار بگیرند تا هدف پیشتازی در علم میسر شود.    

رئیس ISC در ادامه گفت: شاخص H که تحت عنوان شاخص هرش نیز شناخته می شود، در سال 2005 میلادی توسط J. Hirsch معرفی شد. چنانچه حداقل H تعداد از  انتشارات یک پژوهشگر، H تعداد استناد دریافت کرده باشد، آن پژوهشگر دارای شاخص H است. به عنوان مثال، پژوهشگر A اگر حداقل 12 مدرک منتشر کرده باشد که حداقل 12 استناد برای آنها دریافت کرده باشد، آن پژوهشگر H-index=12 دارد.

وی افزود: محبوبیت این شاخص به عنوان یک شاخص علم ­سنجی از این واقعیت ناشی می شود که بهره وری (تعداد انتشارت) و تأثیر (تعداد استناد دریافتی) را در یک نمایه ترکیب می­کند. شاخص H را می توان برای هر سطحی (نویسنده، موسسه، مجله، کشور) اعمال کرد. این شاخص می تواند اطلاعاتی را در مورد نحوه توزیع استنادها در مجموعه ای از انتشارات نشان دهد. شاخص H در سطح نویسنده، به عنوان شاخصی از دستاوردهای علمی یک پژوهشگر در طول زندگی علمی در نظر گرفته می شود.

فاضل زاده بیان داشت: شاخص H به عنوان شاخصی که به نحوی نشان دهنده کیفیت خروجی های علمی و بهره وری پژوهشی در سطح دانشگاه و مؤسسات پژوهشی و فناوری کشور است در شاخص های رتبه بندی ISC مدنظر قرار می گیرد و در امتیاز نهایی و رتبه دانشگاه محاسبه می شود.

عدد این شاخص برای دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی و فناوری حاضر در رتبه بندی بر اساس پایگاه Web of Science استخراج و در جداول زیر نمایش داده شده است.